درفش‌ها و عَلَم‌ها نموداری هستند از عقاید، تفکرات، اهداف، و جهان‌بینی سازندگان خود. به تحقیق نمیدانیم اولین عَلَم و بیرق‌ها در آئین‌های سوگواری از چه زمان، و با چه جنس، خصوصیات و نقوشی ساخته شده‌اند؟ ولی میتوان حدس زد که مذهب، در ساخت عَلَم‌ها و بیرق‌های اولیه، نقش مهمی ایفا نموده است. عَلَم و بیرق از دیرباز یکی از مهم‌ترین وسایل استفاده شده در آئین تشیع و در مراسم سوگواری ائمه اطهار(ع) بوده است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی انواع عَلَم‌های مذهبی به کاررفته در آئین‌های مذهبی به ویژه آئین‌های سوگواری ائمه اطهار(ع) و در راستای پاسخ‌گویی به سوالاتی همچون: درفش‌های مذهبی مورد استفاده در آئین‌های سوگواری مرتبط با تشیع، چه انواعی داشته و چه نقوشی بر روی آنان ترسیم می‌شده‌است، انجام پذیرفته است. روش گردآوری اطلاعات مورد استفاده در این پژوهش از طریق متون و اسناد کتابخانه‌ای، همراه با اطلاعات میدانی؛ و روش پژوهش، نیز توصیفی و تحلیلی می‌باشد. نتایج حاکی از پژوهش نشان می‌دهد که عَلَم، بیرق، کُتَل و توق از انواع درفش‌های مذهبی بوده و استفاده از این اشیاء از دوره صفوی و با رسمیت یافتن تشیع در ایران، در آئین‌ها و مراسم مختلف مرتبط با ائمه معصومین(ص) به ویژه امام حسین(ع) ، رونق می‌یابد. گرچه این درفش‌ها در آئین‌های مذهبی استفاده می‌شده‌است اما بکارگیری آنها در میادین نبرد در دوره صفوی(به ویژه در نبرد با عثمانی‌ها)، دلایل مذهبی این جنگها را نشان‌می‌دهد. عمده نقوش استفاده‌شده در عَلَم‌های مذهبی نیز نقوش کتیبه‌ای، گیاهی، و جانوری بوده که به صورت نمادین به‌کار رفته‌است.
شاطری, میترا . (1403). جایگاه علم و بیرق در آئین های سوگواری. پژوهش‌نامه بختیــــــاری‌شناسی و اقوام ایرانی, 3(1), -. doi: 10.22034/bsriit.2024.14933.1045
MLA
شاطری, میترا . "جایگاه علم و بیرق در آئین های سوگواری", پژوهش‌نامه بختیــــــاری‌شناسی و اقوام ایرانی, 3, 1, 1403, -. doi: 10.22034/bsriit.2024.14933.1045
HARVARD
شاطری, میترا. (1403). 'جایگاه علم و بیرق در آئین های سوگواری', پژوهش‌نامه بختیــــــاری‌شناسی و اقوام ایرانی, 3(1), pp. -. doi: 10.22034/bsriit.2024.14933.1045
CHICAGO
میترا شاطری, "جایگاه علم و بیرق در آئین های سوگواری," پژوهش‌نامه بختیــــــاری‌شناسی و اقوام ایرانی, 3 1 (1403): -, doi: 10.22034/bsriit.2024.14933.1045
VANCOUVER
شاطری, میترا. جایگاه علم و بیرق در آئین های سوگواری. پژوهش‌نامه بختیــــــاری‌شناسی و اقوام ایرانی, 1403; 3(1): -. doi: 10.22034/bsriit.2024.14933.1045
)