جایگاه زنان در داستان های عاشقانه بختیاری (مورد مطالعه؛ قصه تی به ره و قصه عبده محمد و خدابس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور تهران ایران

چکیده

بررسی قصه‌ها و ادبیات عامیانه در شناخت زوایای متنوع زندگی زنان، نقشی بسزا و حائز اهمیت ایفا می‌کند. این قصه‌ها، فراتر از آن‌که صرفاً ابزاری برای سرگرمی کودکان به شمار آیند، در بسیاری از مواقع، آرزوها و خواسته‌های زنان را به تصویر کشیده و اعتراض آن‌ها را به مسائل گوناگون، از جمله معضلات ناشی از نظام مردسالاری، نشان می‌دهند. هدف این نوشتار، تحلیل جایگاه زن در داستان‌های عاشقانه بختیاری، به‌ویژه در قصه‌های «تی به ره» و «عبده محمد و خدابس» است. فرهنگ بختیاری به‌عنوان فرهنگی مردسالار، اگرچه نگرش مثبتی به زنان دارد، اما آنان را به‌عنوان موجوداتی فرودست‌تر از مردان می‌نگرد. در این جامعه، زنان در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی حضوری کمرنگ دارند و تفکری مردسالار در این زمینه‌ها حاکم است. با این حال، زنان به‌طور فعال در برابر این فرهنگ ساکت نمانده و بسیاری از کلیشه‌های جنسیتی رایج را، به‌ویژه در حوزه‌های اجتماعی، به چالش کشیده و مردان را وادار کرده‌اند که دیدگاه‌های خود را تجدیدنظر کنند. از جمله دغدغه‌های زنان در این قصه‌ها، می‌توان به موضوع ازدواج و مقابله با اندیشه‌های مردسالارانه اشاره کرد. در این قصه‌ها، انتظار می‌رود زنان مطابق خواسته‌های مردان به ازدواج بپردازند، اما در عین حال، در بسیاری از موارد، زنان این نگرش‌ها را رد کرده و بر اساس معیارهای خود انتخاب‌هایشان را انجام می‌دهند. حضور زنان در این داستان‌ها، هم از نظر کیفیت و هم از نظر کمیت، به‌دقت مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها