بررسی ریشه‌های آیینی آداب زیارت امامزادگان زن در استان چهارمحال‌وبختیاری

استان چهارمحال‌وبختیاری بادارا بودن مناطق باستانی درتاریخ کشور، نقش بسزایی دارد.این مناطق بدوبخش مذهبی وغیرمذهبی تقسیم می‌شوند. دردسته مذهبی آثارتاریخی، می‌توان بنای امامزادگان اشاره نموددرمیان این بناهای تاریخی-مذهبی سه امامزاده زن دارای آداب خاصی برای زیارت هستندکه تحقیق این موردمی‌تواند بیافتن حلقه‌های مفقوده فرهنگ وتاریخ سرزمین کمک نماید.این سه زیارتگاه شامل «حلیمه‌وحکیمه‌خاتون شهرکرد»، «حلیمه‌خاتون سرپیر»و«نظرگاه‌مادرودخترگندمان»شده است که وجه اشتراک هرسه این موارد، درنگاه اول قرارگیری آنهادرکنارچشمه«آب» می‌باشد. آب نقش بسزایی درتاریخ وفرهنگ کشور داشته و ا عناصر قابل احترام در فرهنگ باستانی بوده است؛ میتوان وجوه اشتراک دیگری از این سه مکان یافتکه مشابه «احترام و تقدس» آب دردوران کهن می-باشد. چنان‌که پیش از اسلام «آناهیتا» بعنوان نگهدارنده آبها شناخته می‌شد اینوع اکرام رامیتوان بهدوران پرستش آناهیتا نسبت داد.از آنجا که درفرهنگ اسلامی آب نیز مورداحترام است بنابراین در این زمینه بسیاری از آداب پیش از اسلام با رنگ و لعاب اسلامی بهحیات خودادامه داده‌اند.

هدف این پژوهش شناسایی و ثبت آداب و فرهنگ بومی مربوط به زیارت امامزادگان زن ومعرفی ریشه‌های آن آداب می‌باشد. پژوهش موردی مذکور باروش مصاحبه، مشاهدات میدانی و اتکا به اطلاعات کتابخانه‌ای، داده‌هایی را بدست داده که باروش «توصیفی‌ـتحلیلی» بتحریر درآمده،به پرسش اصلی خود یعنی« نحوه برخوردمردم هنگام زیارت امامزادگانزن چگونه است و علل آن چیست؟» پاسخ میدهد. آنچه از این پژوهش منتج می‌شود نحوه زیارت این سه اماکن نشانی ازمنشأ «قومی-آیینی» است که به دوران پرستش «آناهیتا» باز می-گردد. جغرافیای کوهستانی استان چهارمحال‌وبختیاری و وفور زندگی عشایری ودامداری سبب گشته بسیاری از آیین‌های باستانی دوران زن-سالاری واحترام و اکرام به زنان حفظ گردد.