تحلیل مشخصه‌های اجتماعی-اقتصادی عشایر استان چهار محال و بختیاری طی سه دهه 60، 70 و 80

کی باندری ناشلیل, معصومه; یارعلی, نبی الله; خدری غریب وند, حجت الله; ابراهیمی, عطاالله; کهیانی, صالح

تحلیل مشخصه‌های اجتماعی-اقتصادی عشایر استان چهار محال و بختیاری طی سه دهه 60، 70 و 80

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ فارغ التحصیل، کارشناسی ارشد؛ علوم جنگل

² گروه علوم جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد

³ گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد

⁴ استادیار، گروه علوم جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

چکیده

زندگی عشایری به عنوان یکی از نظامات اجتماعی جامعه بشری، با وجود نقش به‌سزایی که در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور دارد با چالش‌های متعددی مواجه است. در این راستا، آگاهی از مسایل و مشکلات مرتبط، برای برنامه ریزی و تدوین سیاستهای مناسب ضروری است. در این تحقیق برخی متغیرهای اجتماعی-اقتصادی ازجمله جمعیت، تعداد و نوع دام، سوخت مصرفی، صنایع دستی و اراضی تحت تصدی عشایر استان چهارمحال و بختیاری طی سه دهه 60، 70 و 80 مورد بررسی قرار گرفتند. آمار و اطلاعات به روش اسنادی و کتابخانه‌ای از داده های سرشماری‌های اجتماعی-اقتصادی عشایر در سال‌های 1366، 1377 و 1387 در آرشیو مرکز آمار ایران استخراج شد. نتایج نشان داد عوامل اقتصادی-اجتماعی در بخش ییلاق بیشتر از قشلاق عشایر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علاوه براین، جمعیت و تعداد خانوارها و میزان مصرف سوخت خانوارهای عشایر استان در محل ییلاق و قشلاق از سال 1366 تا سال 1387روند کاهشی داشته است. ضمن اینکه، اراضی تحت کشت سالانه دارای بیشترین سطح مورد استفاده خانوارهای عشایری نسبت به سایر انواع استفاده از اراضی است. تحول نظام‌های سنتی دامداری با توجه به مقتضیات زمانی و مکانی، تقویت زیرساخت های فراوری تولیدات، ساماندهی زنجیره تولید تا فروش صنایع دستی، تشکیل و تقویت نهادهای محلی می-توانند در راستای پایداری جامعه عشایری و منابع زیست محیطی عمل کنند که از طریق ظرفیت سازی و توانمندسازی عشایر و آموزش‌های مداوم و نظارت مستمر قابل پیگیری و تحقق است.

کلیدواژه‌ها