1
گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران - صندوق پستی 889-14665
2
دانشجوی مقطع کارشناسی رشته آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان
چکیده
افسانه‌های عامه یکی از گونه‌های ادب داستانی عامه‌اند. در همین راستا، افسانة جنگلبان، یکی از افسانه‌های مردم چهارمحال و بختیاری، به زبان لری رایج در شهر چلیچه است که با این روایت تا کنون ثبت و تحلیل نشده است. نگارندگان در این مقاله، با معرفی و گزارش کامل افسانه، آن را از نظر عناصر داستان و افسانه بررسی کرده‌اند. روش گردآوری افسانه، میدانی و روش تحقیق، تحلیل محتوا با رویکرد توصیفی- تحلیلی است. در این مقاله مشخص شده است که در طیّ آن بررسی مشخص شده است که طرح و پیرنگ این افسانه، ساده است، اما حوادث پیرامون طرح، پیچیده‌اند؛ روابط علی و معلولی ضعیف است. مقدمه‌چینی جالب‌توجهی در این افسانه دیده نمی‌شود؛ کنش‌های داستان جذاب و متنوع‌اند. شخصیت‌ها از تنوّع بالایی برخوردارند؛ اغلب شخصیت‌ها در مرحله‌ای انسان بوده‌اند که در اثر طلسم به دیو تبدیل شده‌اند. درون‌مایة اصلی افسانه، پیروزی خوبی بر بدی است در قالب همان تقابل دوگانه؛ جنبة خرق‌عادت در این افسانه قوی است؛ از کنش‌ها و الفاظ تکراری در بخش‌های مختلف استفاده شده و ویژگی تکرار در افسانه‌های عامه را بارها در این افسانه نیز می‌بینیم. سازندگان افسانه از تصادف و تقدیر برای پرداخت عناصر داستان به‌خوبی بهره گرفته‌اند. استقلال حوادث هم که یکی از ویژگی‌های افسانه‌های عامّه است در این افسانه نیز دیده می‌شود، به‌گونه‌ای که حذف چند حادثه، خللی به کل داستان وارد نمی‌کند. کنش‌های رنگارنگ‌‌اند و صعودی و نزولی و همین باعث جذابیت داستان شده است. زاویه دید سوم شخص مفرد و راوی دانای کل است.
)